شهرام مختاری وکیل دادگستری در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص کلاهبرداری‌های مبتنی بر رمزارز اظهار کرد: در دنیای امروز که فناوری و اینترنت به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی انسان‌ها تبدیل شده شاهد تحولاتی عظیم در شیوه‌های ارتباط تجارت و سرمایه‌گذاری هستیم. یکی از این تحولات ظهور رمزارزها یا ارزهای دیجیتال بوده که شیوه‌های سنتی تبادلات مالی را دچار تغییر کرده است.
وی گفت: رمزارز نوعی دارایی دیجیتال است که بر پایه فناوری بلاکچین ایجاد شده و برای انجام تراکنش‌های مالی از رمزنگاری پیچیده بهره می‌گیرد. ویژگی‌هایی چون غیرمتمرکز بودن امنیت بالا ناشناسی تراکنش‌ها و حذف واسطه‌ها رمزارزها را به ابزاری جذاب برای سرمایه‌گذاری و تراکنش‌های بین‌المللی بدل کرده است.
مختاری بیان کرد: با وجود مزایای قابل‌توجه رمزارزها این فناوری به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و فقدان نظارت متمرکز به بستری برای فعالیت‌های مجرمانه از جمله کلاهبرداری‌های سایبری تبدیل شده است.
وی افزود: در سال‌های اخیر جرایم مرتبط با رمزارزها در کشور ما و بسیاری از کشورهای دیگر روندی فزاینده داشته است. در ایران نیز کلاهبرداری‌هایی مانند صرافی‌های جعلی پروژه‌های سرمایه‌گذاری بی‌پشتوانه استخراج غیرقانونی ارزهای دیجیتال و کیف پول‌های تقلبی باعث شده که رمزارزها به جرایمی کثیرالشاکی تبدیل شود. بسیاری از قربانیان با انگیزه دستیابی به سودهای سریع و کلان سرمایه‌های خود را در این پروژه‌ها از دست داده‌اند.
مختاری ادامه داد: این وضعیت در کنار تأثیرات مخرب اقتصادی سبب ایجاد بی‌اعتمادی عمومی نسبت به این فناوری نوظهور شده است. مقایسه‌ای تطبیقی میان ایران و برخی از کشورهای پیشرفته در این حوزه می‌تواند به روشن‌تر شدن علل و ارائه راهکارهای مناسب کمک کند.
وی افزود: در ژاپن قانون‌گذاران رویکردی پیشگیرانه اتخاذ کرده‌اند و صرافی‌های رمزارز را ملزم به دریافت مجوز و رعایت مقررات سخت‌گیرانه در زمینه احراز هویت و امنیت کرده‌اند. علاوه بر این کمپین‌های گسترده‌ای برای آگاهی‌بخشی به مردم در خصوص خطرات سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشکوک و مزایای استفاده ایمن از رمزارزها اجرا می‌شود.
مختاری ادامه داد: در مقابل در ایران خلاءهای قانونی و نظارتی در کنار فقدان آموزش عمومی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به رشد این جرایم دامن زده است. برای مقابله با این وضعیت باید ابتدا به تعریف و تنظیم مقررات شفاف و جامعی پرداخت که ضمن تسهیل استفاده از رمزارزها امکان سوءاستفاده را کاهش دهد. تدوین قوانینی که فعالیت صرافی‌ها پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری و استخراج‌کنندگان رمزارز را تحت نظارت دقیق قرار دهد می‌تواند قدمی مؤثر در این راستا باشد.
این وکیل دادگستری در ادامه گفت: آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی نقش مهمی در پیشگیری از کلاهبرداری‌های سایبری دارد. ایجاد برنامه‌های آموزشی در مدارس دانشگاه‌ها و رسانه‌ها برای افزایش آگاهی عمومی از خطرات فضای مجازی می‌تواند جامعه را در برابر دام‌های سایبری مقاوم‌تر کند. همچنین تقویت همکاری‌های بین‌المللی در حوزه ردیابی و پیشگیری از جرایم سایبری به‌ویژه در حوزه رمزارزها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
مختاری در پایان اظهار کرد: فناوری رمزارزها علیرغم چالش‌هایی که به همراه دارد ابزاری با پتانسیل بالا برای توسعه اقتصادی است. رویکرد هوشمندانه و جامع در تنظیم مقررات و تقویت زیرساخت‌های نظارتی می‌تواند این فناوری را از تهدید به فرصت تبدیل کند.
وی افزود: حال باید با درس گرفتن از تجربه کشورهای پیشرفته گامی مؤثر در جهت کاهش جرایم سایبری و ارتقای امنیت اقتصادی جامعه برداریم. آینده‌ای که در آن رمزارزها به جایگاه واقعی خود به‌عنوان ابزاری امن و کارآمد در نظام اقتصادی دست یابند تنها با اتخاذ تدابیر هوشمندانه و عزم جدی امکان‌پذیر است.
