به گزارش وکیل VIP اجاره در قانون مدنی عقدی است که به موجب آن مستاجر مالک منافع عین مستاجره میشود. اجاره دهنده را موجر و اجاره کننده را مستاجر و مورد اجاره را عین مستاجره گویند. اجاره عبارت است از تملیک منفعت به عوض معلوم. اجاره مانند بیع از عقود تملیکی معوض میباشد با این فرق که مورد بیع عین است و مورد اجاره منفعت. ممکن است گفته شود اجاره در حقیقت تسلیط مستاجر بر عین برای انتفاع از آن به عوض معلوم. عقد اجاره عقدی است که به موجب آن مستاجر، در برابر مالی که به موجر میپردازد، برای مدت معین مالک منافع عین مستاجره میشود.
اجاره اشیاء
مورد اجاره ممکن است اشیاء یا حیوان یا انسان باشد. در اجاره اشیاء مدت اجاره باید معین شود و الّا اجاره باطل است. منظور از اشیاء، اجسام غیر ذی روحی میباشند که برای انتفاع از آن به اجاره واگذار میشوند. سنجش مقدار منفعت در اشیاء به وسیله تعیین مدت میباشد. مثلا در اجاره مزرعه یا خانه باید مدت اجاره معین شود و تعیین مدت به وسیله زمان میباشد. بنابراین نمیتوان منفعت مزرعه را به کشت بهاره یا پاییزه معین نمود و آن را برای یک کشت یا چند کشت به اجاره واگذار کرد زیرا مدت کشت به اعتبار تغییراتی که در هوا پیدا میشود در هر سال تفاوت مینماید.
معلوم بودن مدت اجاره به معلوم بودن ابتدا و انتهای آن است. در صورتیکه انتهای مدت در عقد معین شود چنانکه باغی از اول بهار سال آینده به اجاره واگذار شود، ابتدای آن از تاریخ عقد محسوب میشود زیرا اطلاق عرفاً اقتضای آن را مینماید و همچنین است هرگاه مدت اجاره بدون ذکر ابتدا و انتها تعیین شود. چنانکه خانهای برای مدت شش ماه به اجاره داده شود ابتدای مدت مزبور از تاریخ انعقاد اجاره میباشد.
موجر باید عین مستاجره را تسلیم مستاجر کند و، در صورت امتناع موجر اجبار میشود و در صورت تعذر اجبار، مستاجر خیار فسخ دارد. به دستور ماده ۴۷۶ قانون مدنی موجر باید عین مستاجره را به مستاجر تسلیم نماید زیرا منافع عین مستاجره به وسیله عقد اجاره به ملکیت مستاجر در میآید و مستاجر نمیتواند استیفاء منافع نماید مگر آنکه عین مستاجره در تمامی مدت در تصرف او باشد.
اجاره حیوانات
در اجاره حیوان، تعیین منفعت یا به تعیین مدت اجاره است یا به بیان مسافت و محلی که راکب یا محمول باید به آنجا حمل شود. حصر اجاره حیوان به رکوب و حمل و نقل خطا است زیرا ممکن است اجاره حیوان برای استفاده از شیر و پشم و نمایش و تماشا و لقاح هم باشد. بنابراین، به جای ماده ۵۰۷ قانون مدنی باید گفته شود: «در اجاره حیوان به هر حال باید هدف از اجاره به قدر کافی صریح و روشن باشد و رعایت مغابنه بشود.»
در موردی که منفعت به بیان مدت اجاره معلوم شود تعیین راکب یا محمول لازم نیست، ولی مستاجر نمیتواند زیاده بر مقدار متعارف حمل کند؛ و اگر منفعت به بیان مسافت و محل معین شده باشد، تعیین راکب یا محمول لازم است. به دستور ماده ۵۰۷ قانون مدنی، در اجاره حیوان ممکن است مقدار منفعت به مدت تعیین شود چنانکه در اجاره اشیاء است. مثلا اسبی را برای یک روز معین از طلوع آفتاب تا غروب یا از ساعت ۱۲ ظهر تا شش بعدازظهر اجاره نمایند.
در اینصورت طبق ماده ۵۰۸ قانون مدنی، تعیین راکب و یا محمول لازم نیست و مستاجر باید در حدود متعارف بر آن حمل نماید و یا بر آن سوار شود زیرا متعارف بودن امری در عرف مانند ذکر آن در عقد میباشد و تجاوز از آن طبق ماده ۴۹۳ قانون مدنی موجب ضمان خواهد بود.
در اجاره حیوان ممکن است شرط شود که، اگر موجر در وقت معین محمول را به مقصد نرساند، مقدار معینی از مالالاجاره کم شود. مفاد ماده ۵۰۹ قانون مدنی حاوی قاعدهای است که میتواند در قراردادهای حمل و نقل و اجاره خدمات (دوختن لباس در وقت معین) به کار برده شود.
اجاره اشخاص
در اجاره اشخاص کسی که اجاره میکند مستاجر و کسی که مورد اجاره واقع میشود اجیر و مالالاجاره اجرت نامیده میشود. مقصود از اجاره اشخاص «عقدی است معوض که به موجب آن شخصی در برابر اجرت معین ملتزم میشود کاری را انجام دهد».
اقسام اجیر در فقه:
۱) اجیر خاص: به کسی گفته میشود که خود را برای مدت معین به اجاره میدهد، به گونهای که یا تمام منافع او در این مدت از آن مستاجر باشد، یا منفعت خاصی از کار او به مستاجر تعلق گیرد. در این قرارداد، منفعت شخص اجیر واگذار میشود و انجام کاری که موضوع توافق قرار گرفته مقید به مباشرت خود اوست: بدین معنی که نتیجه مورد نظر طرفین تنها انجام دادن کار معین نیست؛ انجام دادن آن کار به وسیله اجیر است.
برای مثال، خادمی که در برابر اجرت ماهیانه تمام منافع خود را در اختیار مخدوم میگذارد یا کارگری که برای مدت یک سال برای خیاطی یا نجاری به استخدام کارفرمایی در میآید، اجیر خاص است.
۲) اجیر مشترک: که مطلق و عام نیز گفته شده است، به کسی میگویند که انجام دادن کاری را به عهده گرفته است. در اجرای کاری که اجیر به عهده دارد یا مباشرت شخص او شرط نیست (چنانکه مقاطعه کاری ملتزم شود جادهای را ظرف مدت چهار ماه آسفالت کند) یا، اگر مباشرت شخص مستاجر مورد نظر است، مدتی برای انجام دادن کار معین نمیشود (مانند خیاطی که دوختن پارچهای را به عهده میگیرد).
اجاره خدمه و کارگر
خادم یا کارگر نمیتواند اجیر شود، مگر برای مدت معینی یا برای انجام امر معینی. در اجاره انسان چنانکه از ماده ۵۱۴ قانون مدنی استنباط میشود مقدار منفعت ممکن است به مدت معین تعیین شود. چنانکه کسی برای یک ماه اجیر شود که باغبانی باغی را بنماید و یا هر کاری که به او رجوع شود انجام دهد. و ممکن است به انجام عمل معینی باشد. چنانکه کسی اجیر شود که یک دست لباس برای دیگری بدوزد.
اگر کسی بدون تعیین انتهاء مدت اجیر شود، مدت اجاره محدود خواهد بود به مدتی که مزد از قرار آن معین شده است؛ بنابراین، اگر مزد اجیر از قرار روز یا هفته یا ماه یا سالی فلان مبلغ معین شده باشد، مدت اجاره محدود به یک روز یا یک هفته یا یک ماه یا یک سال خواهد بود و پس از انقضاء مدت مزبور اجاره بر طرف میشود. ولی، اگر پس از انقضاء مدت اجیر به خدمت خود دوام دهد و موجر او را نگاه دارد، اجیر نظر به مراضات حاصله به همان طوری که در زمان اجاره بین او و موجر مقرر بود مستحق اجرت خواهد شد.
اجاره متصدی حمل و نقل
تعهدات متصدیان حمل و نقل اعم از اینکه از راه خشکی یا آب یا هوا باشد برای حفاظت و نگاهداری اشیائی که به آنها سپرده میشود همان است که برای امانتداران مقرر است بنابراین در صورت تفریط یا تعدی مسئول تلف یا ضایع شدن اشیائی خواهند بود که برای حمل به آنها داده میشود و این مسئولیت از تاریخ تحویل اشیاء به آنان خواهد بود.
این ماده اگر چه در مورد متصدیان حمل و نقل است ولی از نظر وحدت ملاک مفاد آن در تمامی مورد اجاره اشخاص جاری میشود. بنابراین مسئولیت نوکر و کلفت نسبت به اثاثیه که تحت اختیار آنها گذارده شده و صنعتگر نسبت به آنچه برای ساختن به او سپرده شده مسئولیت امانت داران میباشد، بدین جهت هرگاه اشیائی که تحت اختیار آنان است بدون تعدی و تفریط به سرقت برده شود یا تلف و ناقص گردد ضامن نخواهند بود.
مشاوره حقوقی آنلاین با وکیل پایه یک داگستری
مشاوره حقوقی با بهترین وکیل مشهد باعث میشود حداقل یک گام از سایر موکلین جلوتر بیفتید، چرا که امروزه پیدا کردن یک وکیل متخصص در دورانی که تعداد وکلای هر شهر بسیار زیاد شده است کار آسانی نیست، ضمن اینکه تخصص هر وکیلی خیلی مشخص نیست که میتواند برای شما ایجاد سردرگمی کند و گاه هزینه فقط یک مشاوره حضوری از انجام چندین مشاوره تلفنی حقوقی حقوقی گرانتر میشود. ما حساسیت این موضوع را درک میکنیم و برای همین بهترین وکیل را به شما جهت مشاوره حقوقی معرفی خواهیم کرد.
