استنلس استیل یا همان فولاد ضد زنگ یکی از پرکاربرترین انواع فلزات است که به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی که دارد تحول بزرگی را در صنایع مختلف به وجود آورده است. به عنوان مثال، در صنعت خودروسازی، استفاده از استنلس استیل در تولید قطعات و لوازم جانبی خودروها بسیار رایج است. این فلز به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی، خوردگی و حرارت، به عنوان گزینهای مناسب برای تولید قطعات مورد نظر شناخته شده است. با این حال استنلس استیل در انواع گریدهای مختلف تولید و به بازار عرضه میشود که یکی از پرکاربردترین انواع فولاد ضد زنگ، ورق های استیل نگیر هستند.
استنلس استیل نگیر تحت عنوان استیل سری 300 نیز شناخته میشود. استنلس استیل گرید 300، یکی از نوعهای فولاد ضد زنگ است که شامل حدود 16-18 درصد کروم و 6-8 درصد نیکل میباشد. این نوع فولاد به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ زدگی، مقاومت در برابر حرارت و سختی مناسب، در صنایع مختلف از جمله صنایع خودروسازی، هوافضا، پزشکی و صنایع شیرآلات استفاده میشود. به این دسته از انواع فولاد زنگ نزن ، استنلس استیل نگیر میگویند چرا که این گره از استیل ها فاقد خاصیت مغناطیسی هستند.
ویژگی های ورق استنلس استیل نگیر
ورق استیل نگیر یکی از انواع ورق استیل است که حدود 8 تا 12 درصد وزن آن را نیکل تشکیل میدهد. علاوه بر نیکل این آلیاژ حاوی کروم هم هست. مقدار کروم آن میتواند از 18 تا 25 درصد وزن متغیر باشد. نیکل و کروم از فلزات گرانبها و ارزشمند در بازار هستند و این نکته سبب بالا رفتن قیمت ورق استیل نگیر میشود. برای مشاهده لیست قیمت های گریدهای مختلف این استیل به صفحه ورق استیل نگیر فروشگاه شهر استیل مراجعه نمایید.
مقاومت استیل نگیر در برابر گرما بسیار بالاست. بسته به گریدی که دارد میتواند تا بیش از هزار درجه سانتیگراد دما را تحمل کند. البته برخی از گریدها در دمای کمی بالاتر از 400 درجه تغییر شکل میدهند و استحکامشان کم میشود. به همین دلیل است که در سختکاری استیل نگیر از حرارت استفاده نمیشود بلکه از روند کار سرد استفاده میشود.
با این حال مقاومت آن در برابر گرما اصلا کم محسوب نمیشود. از این فلز در محدوده دمایی بسیار گستردهای میتوان بهره گرفت که شامل دماهای بسیار پایین تا دماهای بسیار بالاست. استفاده از ورق استیل نگیر هم در لوله سیستمهای برودتی و هم در کورهها رایج است.
رابطه دیگری که این فلز با گرما دارد این است که آن را آرامتر از سایر فلزات منتقل میکند. این ویژگی ممکن است در برخی موارد نقطه قوت و در برخی موارد نقطه ضعف تلقی شود. در هر صورت باید دانست که کدام فلز و آلیاژ برای کدام شرایط مناسبتر است. ورق استیل نگیر نسبت به استیل بگیر در برابر ترک ناشی از تنش مقاومت کمتری از خود نشان میدهد.
انواع کاربرد ورق استیل نگیر
کاربرد ورق استیل نگیر در صنعت فراوان است. بسته به اینکه کدام گرید از ورق استیل نگیر مدنظر باشد، کاربردها میتوانند شامل:
- صنایع غذایی، بستهبندی محصولات لبنی
- تجهیزات پردازش شیمیایی، مبدلهای حرارت، قطعات کوره، سیستمهای برودتی
- قطعات موتور جت، اگزوز هواپیما
- تجهیزات دارویی
- تجهیزات عکاسی
- مخازن، قطعات پمپ، تجهیزات خمیر کاغذ
انواع استیل نگیر
ورق های استیل نگیر ورق های گرید 300 هستند. ویژگی خاص آنها که از ورق های استیل بگیر (گرید 400) متمایزشان میکند در نبود خاصیت مغناطیسی در آنها و نداشتن قابلیت سختکاری حرارتی است. به همین دلیل است که به این دسته از انواع فولاد ضد زنگ، استیل نگیر میگویند.
ورق استیل گرید 300 بر پایه نیکل است و انواع گوناگونی دارد که از نظر برخی ویژگیها و کاراییها با هم فرق دارند. در ادامه به بررسی ویژگی های هر یک از استنلس استیل های نگیر و قیمت ورق استیل نگیر میپردازیم.
ورق استیل 304
پرکاربردترین ورق استیل نگیر ، استنلس استیل 304 است. این فلز با نام استیل 18-8 هم شناخته میشود. این اعداد به درصد کروم و نیکل موجود در آن مربوط است. اصلیترین ویژگی این ورق استیل گرید 300 به عنوان یک ماده آستنیتی در نداشتن خاصیت مغناطیسی است.با توجه به مزایا وکاربرد این گرید، قیمت ورق استیل 304 بسیار مقرون به صرفه است.
ورق استیل 304 کمکربن (304L) گروهی از این دسته است که کاستن کربن، آن را برای عملیات جوشکاری رایج در ساختمانها و دیگر صنایع مناسب میکند. ورق استنلس استیل 304 در صنایعی چون نساجی، غذایی، شیمیایی و حمل و نقل کاربرد فراوان دارد.
میزان مصرف و خرید ورق استیل نگیر 304 بسیار است، در زندگی روزمره میتوانید کاربرد آن را در ساخت سینک ظرفشویی، ظروف پختوپز مانند قابلمه، تجهیزات رنگرزی، محفظههای نگهداری مواد شیمیایی، بستهبندی مواد غذایی حاوی اسید، پیچ و مهره و … ببینید.
ورق استیل 316
ویژگیهای فیزیکی و مکانیکی ورق استیل 316 نگیر تقریبا مانند استیل 304 است زیرا عناصر مشترکی دارند. اما یک وجه تمایز میان این دو وجود دارد و آن 2 تا 3 درصد مولبیدن موجود در استیل نگیر 316 است که سبب میشود خواص مکانیکی آن ارتقا یابد و در حرارت مقاومت بیشتری داشته باشد. همچنین مقاومت آن در برابر خوردگی افزایش مییابد.
در کل استنلس استیل نگیر 316 استقامت در برابر خوردگی و گرما دارد و به دلیل مقدار نیکل بالا برای جوشکاری نیز مناسب است لذا قیمت استیل 316 نسبت به سایر ورق های استیل نگیر بیشتر است.
رایجترین کاربردهای استنلس استیل 316 در ساخت قطعات کوره، قطعات موتور جت، ساخت منیفولد اگزوز، ساخت مبدل گرمایشی، شیر و قطعات پمپ، محفظههای استیل، تجهیزات پردازش خمیر کاغذ، ابزار نساجی، تجهیزات عکاسی و دارویی است. همچنین میتوان از آن در بخشهای دردسترس مناطق دریایی استفاده کرد. زیرا در آب شور مقاومت خوبی دارد.
ورق استیل 310
ورق استیل 310 نگیر به ورق استیل نسوز نیز شهرت دارد. مهمترین ویژگی این ورق استیل مقاومت بالا در حرارت است و آن را میتوان در دمای 1150 درجه سانتیگراد به کار برد.
میزان بالای کروم (18 درصد) در این استیل سبب مقاومت زیاد آن در برابر اکسید شدن علاوه بر حرارت میشود. دیگر ترکیبات ورق استیل 310 نگیر شامل کربن، فسفر، گوگردف منگنز، سیلیکون و نیکل است.
استیل نسوز را در انواع صنایع مانند بستر کوره، پیچهای لنگر نسوز، آویز لولهای در دیگ های تصفیه نفت و بخار، مشعل و محفظه احتراق، سیستم احتراق ذغال سنگ، تجهیزات پردازش مواد غذایی، سیستمهای برودتی و بسیاری موارد دیگر به کار میبرند.
ورق استیل 309
ورق استیل نگیر 309 نیز همانند ورق استیل 310 به «نسوز» معروف است. همچنین کروم و نیکل موجود در آن سبب افزایش مقاومتش در برابر زنگ زدگی و خوردگی میشود.
در صنعت ساخت هواپیما و جت، پاتیل بخار، قطعات کوره، عناصر حرارتی، کاور اجاق گاز، بخشهای نیروگاهی، محفظههای حمل اسید، قطعات اگزوز و … میتوان این استیل نگیر را به کار گرفت. علت استقامت بالای ورق استیل 309 نگیر وجود کربن، نیکل و نیتروژن است.
ورق استیل 321
از میان انواع ورق استیل نگیر ورق استیل 321 دارای ترکیب تیتانیوم است که سبب ثبات آن میشود. به دلیل مقاومت خوبی که در دما دارد از آن در ساخت بویلرها و مخازن تحت فشار استفاده میشود. توان مقاومت این فلز در دما تا 816 درجه سانتیگراد است.
ورق استیل 321 همانند سایر انواع ورق استیل نگیر خاصیت مغناطیسی ندارد و جذب آهنربا نمیشود بنابراین میتوان در میادین مغناطیسی نیز از آن استفاده کرد.
کاربرد ورق استیل 321 در ساخت قطعات هواپیما، منیفولد، لولههای اسپیرال جوشی، تجهیزات مورد نیاز برای فرایندهای شیمیایی، مبدلهای حرارتی و نیز قطعات موتور جت رایج است.
ورق استیل 301
از دیگر ورقهای گرید 300 میتوان به ورق 301 اشاره کرد. ویژگیهایی مشابه میان این جنس و استیل 304 است. از این رو در صورت در دسترس نبودن استیل گیرد 304 میتواند جایگزین خوبی برای آن باشد.
این ورق استیل نیز قابلیت سخت شدن در عملیات حرارتی را ندارد و باید کار سرد بر روی آن صورت گیرد. اگرچه از گروه ورق استیل نگیر است، در فرایند کار سرد ممکن است تا حدی خاصیت مغناطیسی پیدا کند. کاربرد این ورق استیل در تجهیزات هوافضا، ابزارها و لوازم آشپزی، واگنهای قطار، خودروسازی و … است.
ورق استیل 302
آخرین ورق استیل نگیر که آن را معرفی میکنیم، ورق 302 است. این استیل همان ترکیبات استیل 304 را داراست با این تفاوت که درصد کربن بیشتری دارد. این آلیاژ نیز از طریق عملیات حرارتی قابل سختکاری نیست. مقاومت ورق استیل 302 به خوردگی بالاست و میتواند در طیف گستردهای از محیطهای اکسیدی قرار گیرد.
حداکثر دمای کار استیل 302 به صورت پیوسته 900 و به صورت ناپیوسته 815 درجه سانتیگراد است. از این ورق استیل میتوان هم در دماهای بالا و هم در دماهای پایین استفاده کرد. در اثر کار سرد ممکن است مقدار ناچیزی خاصیت مغناطیسی پیدا کند.
کاربردهای این ورق استیل در ساخت خودرو، تجهیزات آشپزخانه و رستوران، تجهیزات و ظروف لبنی، فنر، ساخت لوکوموتیو، ساختمان سازی، صنایع گازی و … است.
قیمت استنلس استیل نگیر به شدت تحت تأثیر محل تولید قرار دارد. برخی کشورها هزینههای تولید و حمل و نقل را کاهش میدهند، در حالی که برخی دیگر هزینههای بالاتری دارند. علاوه بر این استفاده از جنسهای با کیفیت و با خصوصیات فوق العاده، مانند ضخامت، عرض و طول، باعث افزایش قیمت است. لذا توصیه میشود هنگام خرید استنلس استیل نگیر به نوع گرید آن توجه کنید و قبل از خرید حتما نیاز سنجی کنید که برای مورد مصرفی شما کدام گرید مناسب و کاربردی است. در این مطلب انواع گریدهای سری 300 معرفی و خواص شیمیایی و فیزیکی هر یک از آنها ذکر شد، قبل از خرید حتما مواردی که به آن اشاره شد را در نظر بگیرید. امیدواریم از مطالعه این مطلب اطلاعات کافی را بدست آورده باشید.
