ویرایش یا همان ادیت انواع مختلفی دارد و بسته به هدف از ویرایش، نوع آن نیز متفاوت خواهد بود. در بعضی متون، ویرایش فنی و زبانی اهمیت بیشتری دارد و در برخی، ویرایش علمی. مقالات تخصصی در رشته‌های مختلف علمی و دانشگاهی به‌واسطۀ انتشار در مجلات علمی و پژوهشی نیازمند عبور از فیلتر ویرایش هستند […]
ویرایش یا همان ادیت انواع مختلفی دارد و بسته به هدف از ویرایش، نوع آن نیز متفاوت خواهد بود. در بعضی متون، ویرایش فنی و زبانی اهمیت بیشتری دارد و در برخی، ویرایش علمی. مقالات تخصصی در رشته‌های مختلف علمی و دانشگاهی به‌واسطۀ انتشار در مجلات علمی و پژوهشی نیازمند عبور از فیلتر ویرایش هستند تا از این طریق به‌عنوان یک مقالۀ علمی تحقیقاتی معتبر و قابل استناد موردتوجه قرار گیرند. هدف اصلی ویرایش مقالات تخصصی افزایش کیفیت این مقالات و درنهایت رعایت اصول مقاله‌نویسی علمی و آکادمیک است که منجر به ارائۀ مقاله اصولی در مجلات معتبر علمی می‌شود.
درواقع ویرایش علمی فرمی تخصصی از ویرایش است که معمولاً مستلزم ویرایش مقاله تخصصی برای ارسال به مجلات علمی یا مجلات پزشکی است. متخصصان در ویرایش علمی اغلب مهارت‌های خود را از طریق یک سرویس ویرایش علمی یا به‌طور گسترده‌تر، یک سرویس ویرایش آکادمیک ارائه می‌دهند. محققین و پژوهشگرانح اصل مطالعات و تحقیقات خود را در قالب مقالات علمی تخصصی ارائه می‌دهند. این مقالات عموماً پیروی قوانین آکادمیک هستند. کهگاه محقق خود با آن آشناست و گاه نیاز به ویراستاری وجود دارد که بتواند مقاله را ازنظر علمی ویرایش کرده وآن را برای مجلات و ساختار مورد پذیرش آن‌ها آماده سازد. در واقع وظیفۀ ویراستار نزدیک کردن هرچه بیشتر مقاله به فرمت آکادمیک مجلات علمی و پژوهشی است. البته گاهی برخی مجلات خود نکاتی را مورد اشاره قرار می‌دهند که می‌بایست در مقاله اعمال شوند که ویراستار این موارد را نیز انجام می‌دهد.
بر اساس مطالعه‌ای که در سال 2016 در خصوص 5633 مجله نمایه شده در پایگاه داده پزشکی MEDLINE انجام شد، درصد عدم پذیرش در بسیاری از مجلات برتر، به 90٪ می‌رسد. درحالی‌که دلایل زیادی برای رد شدن یک مقاله از طرف یک ژورنال وجود دارد، دو مورد اصلی که منجر به رد نسخه‌های ارسالی می‌شود، کیفیت پایین نگارش و قالب‌بندی نادرست است. بنابراین، دریافت خدمات ویرایش مقاله علمی پس از پایان نگارش مقاله تحقیقاتی بسیار مهم است.
بااین‌حال، برای بسیاری از محققین، چگونگی تهیۀ صحیح یک مقاله تحقیقاتی، تلاشی پرزحمت است که ممکن است زمان‌بر باشد. یک ویراستار مقاله علمی متخصص می‌تواند این محدودیت زمانی را کاهش دهد و به محققان کمک کند تا مقالات آکادمیک خود را به‌طور مؤثر در یک مجله معتبر منتشر کنند. درواقع محققین پس از نگارش متن مقالۀ خود و تلاش برای رعایت نکات مهمی که می‌توانند به‌عنوان اصول ساختاری نگارش مقالات علمی و آکادمیک در نظر گرفته شوند، برای اطمینان از کیفیت مقاله می‌توانند به یک ویراستار علمی برای انجام ویراستاری تخصصی متن مراجعه نمایند.
نویسندگان پژوهش قطعاً از وجود تفاوت میان ویرایش مقاله تحقیقاتی با ویرایش ایمیل یا پست وبلاگ آگاه‌اند. مسائل مربوط به گرامر، علائم نگارشی، قالب‌بندی، اصطلاحات، سبک و بیان همگی بر موفقیت انتشار یک مقاله علمی و تخصصی، تأثیر دارند و باید بر اساس آن بازنگری شوند. اما همۀ مقالات علمی از قوانین یکسانی پیروی نمی‌کنند، بنابراین خواندن بسیاری از مقالات منتشرشده در مجله موردنظر به محقق کمک می‌کند تا از فرمت و ساختار مورد تائید ژورنال یا مجلۀ موردنظر خودآگاه شود. و این امری است که در هنگام نگارش درصد خطاها و ایرادات را کاهش می‌دهد.
تفاوت بین ویرایش و تصحیح
قبل از بحث در مورد نکات بازنگری، باید تمایز بین “ویرایش” و “تصحیح” را درک کنیم – در حقیقت محقق باید بداند که چه تفاوتی میان ویرایش و تصحیح وجود دارد تا با وظایف یک ویراستار علمی بیشتر آشنا شود.
ویرایش علمی و تصحیح مقاله دو بخش از یک فرآیند هستند. این دو مرحله در فرآیند بازبینی و تصمیم‌گیری حائز اهمیت هستند. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که در طول فرآیند ویرایش، ویراستاران محتوا، زبان و نظم کار تحقیقاتی یا همان مقالۀ تخصصی را اصلاح می‌کنند. این امر می‌تواند مرتبط با شکل ویرایش محتوا یا ویرایش اساسی و زبانی باشد که بر استفاده از اصطلاحات واژگان منسجم و اصلاح اصطلاحات، عبارات و جملات تمرکز می‌کند تا به‌طور طبیعی‌تر خوانده شوند. در حین تصحیح، ویراستاران اشتباهات گرامر، علائم نگارشی، املا و قالب‌بندی را پیداکرده و تصحیح می‌کنند. تصحیح، مرحله نهایی در فرآیند بازنگری است و باید توسط یک ویراستار بادانش گستردۀ زبانی و البته آکادمیک صورت پذیرد.
لزوم ویرایش یک مقالۀ تخصصی
استفاده از ساختار صحیح برای انتشار یک مقاله علمی و پژوهشی در مجله امر ضروری است. به این معنی که اطمینان حاصل شود تمام محتوای مقاله ترتیب صحیحی دارد. در ابتدا باید بررسی شود که مقالۀ موردنظر حاوی تمام بخش‌های لازم با ترتیب صحیح باشد. اکثر مجلات از قالب استاندارد IMRD (مقدمه، روش‌ها، نتایج، بحث/نتیجه‌گیری) پیروی می‌کنند، اما در این میان تفاوت‌هایی نیز وجود دارد.
برخی از مشکلات رایج مرتبط با این بحث در مقالات علمی عبارت‌اند از:
- اطلاعات پیش‌زمینه کافی در بخش مقدمه موجود نیست
- بخش روش‌ها/مواد به‌درستی نگارش و سازمان‌دهی نشده است (ترتیب زمانی یا منطقی دیگر)
- عدم تطابق و وجود نظم در بخش نتایج با بخش روش تحقیق
- عدم وجود (پیامدها) یا همان مفاهیم یا محدودیت‌های مطالعه در بحث
- نتیجه‌گیری‌هایی که صرفاً داده‌ها و یافته‌های تحقیق را بدون ارائه بینش جدید تکرار می‌کنند.
بهترین راه برای اطمینان از اینکه مقاله دارای محتوای مناسب با ترتیب صحیح است، خواندن دقیق مقالات منتشرشده در مجله هدف است. ویراستاری که آشنا به مجلات معتبر و ساختار آنان باشد، می‌تواند وظیفۀ فوق را انجام دهد. گاهی محقق یک مقاله یا پروژۀ تحقیقاتی با نکات و ساختارهای نگارشی یک مقاله چه از حیث زبانی و چه از حیث آکادمیک و البته ساختار و الزامات مجلات معتبر در انتشار مقالات علمی و تخصصی آشناست که این امر مستلزم سال‌ها تجربه و فعالیت او در این زمینه است. اما محققینی که تجربۀ چندانی ندارند نیاز به یک ویراستار را بیشتر حس خواهند کرد.
وظایف یک ویراستار مقاله
ویراستاری که متن یک مقالۀ تخصصی را ویرایش می‌کند به‌طورکلی بر دو فرایند اصلی ویرایش تمرکز دارد. این دو فرایند عبارت‌اند از: 1) ویرایش محتوی مقاله از دید آکادمیک و تخصصی با رعایت اصول نگارش این نوع مقالات و 2) ویرایش زبانی مقاله. ویراستار مقالات علمی در مرحلۀ نخست به محتوای مقاله توجه داشته و به اصول نگارش مقالات تخصصی و استانداردهای تحقیقاتی می‌پردازد تا در صورت وجود ایراد در متن مقاله، دست به اصلاح بزند.
برخی از وظایف ویراستار در این مرحله عبارت از موارد زیر هستند:
رفع ایرادات مرتبط با عنوان مقاله
عنوان مقاله، اولین عنصر و مسئلۀ موردتوجه در یک مقاله است که سردبیران و خوانندگان مجله با آن مواجه‌اند. نگارش عنوان مناسب برای یک مقاله می‌تواند دشوار باشد. ویراستار تلاش می‌کند تا حد امکان عنوانی را ارائه دهد که برای انتقال موضوع تحقیق مفید باشد – این کار باعث می‌شود محققان بتوانند مقاله را در پایگاه‌های اطلاعاتی مجلات به شکل ساده‌تری بیابند و به اطلاعات موردنظر دسترسی پیدا کنند.
رفع ایرادات مرتبط با اهداف مقاله
ماهیت و اهداف تحقیق باید مشخص باشند که در صورت وجود ایرادات مرتبط با اهداف مقاله، ویراستار تلاش می‌کند این امر را مرتفع کند. ویراستار به این نکته توجه دارد و تلاش می‌کند هرگونه ناسازگاری احتمالی را شناسایی کرده و برطرف نماید. تا از این طریق مقاله هماهنگی بیشتری با مخاطب هدف خود داشته باشد.
رفع ایرادات مرتبط با روش تحقیق و ابزار
آیا ابزار تحقیق و روش‌ها به‌طور مختصر و دقیق توضیح داده‌شده است؟ موارد موجود در بخش روش‌ها/مواد باید به ترتیب منطقی نگارش شوند. خوانندگان باید بتوانند به‌وضوح تک‌تک بخش‌های این بخش را تشخیص دهند و بفهمند که چگونه باهم تطابق دارند. ویراستار تلاش می‌کند متن یک مقاله را از این نظر بررسی کرده و در صورت ضعف آن را اصلاح نماید.
رفع ایرادات مرتبط با جداول و نمودارها
همۀ شکل‌ها، جداول و نمودارها باید به‌وضوح داده‌ها و نتایج را بدون استفاده از متن توضیحی برای خوانندگان بیان کنند. نکتۀ بسیار مهم در یک مقاله نتایج است. ارائۀ نتایج به‌صورت نموداری، جدول و حالت تصویری بسیار مهم است. ویراستار علمی جداول و نمودارها را نیز با استانداردهای مجلات مطابقت داده و در صورت وجود ایراد و مغایرت دست به اصلاح می‌زند.
ویرایش زبانی مقاله
پس از ویرایش علمی مقاله ازنظر محتوای آکادمیک و اصول نگارش مقالات تخصصی، نوبت به بررسی متن ازنظر زبانی می‌شود. ویراستار در این بخش به ساختار گرامری، جملات، واژگان و عبارات به‌کاررفته در متن توجه کرده و آنان را اصلاح می‌نماید. اما در مقالات تخصصی که ریشه در یک تحقیق علمی دارند، استفاده از زمان‌های مناسب (حال، گذشته و … ) بسیار مهم است. امری که مجلات به‌طورجدی در زمان انتشار آن را مدنظر قرار می‌دهند. ویراستار بادانش زبانی کافی قادر است با توجه به گزارش یک موقعیت از زمان مناسب جمله استفاده کند و متن را از این نظر اصلاح نماید.
سخن پایانی
در مقالات تخصصی و علمی به‌واسطۀ اهمیت جزئیات در علم و پژوهش، ویرایش مقاله یک ضرورت است. تا هم مقاله درست‌تر و باکیفیت‌تر باشد و هم برای انتشار در مجلات علمی و پژوهشی حائز استانداردهای لازم باشد. وظیفه‌ای که بر عهدۀ ویراستار علمی یک مقاله است. شبکه مترجمین اشراق با در نظر گرفتن نیاز نویسندگان خدمات ویراستاری مقاله را با بهترین کیفیت در 49 زبان زنده دنیا و 85 رشته تخصصی ارائه می‌دهد. لذا در صورت نیاز کاربران می‌توانند از خدمات ویراستاری این شبکه سراسری بهره‌مند شوند.
